Cancelcultuur: l’histoire se répète / the saga continues

Een blogstukje dat dateert van exact twee jaar geleden en dat terug brandend actueel is.

===================

Regenboogvlaggen en taaltaboes

Net als zovelen ben ik geschokt door het nieuws dat onlangs een homoseksuele man in de val werd gelokt en vermoord door drie tieners. Overal te lande worden regenboogvlaggen uitgehangen als teken van medeleven met de familie en vrienden van het slachtoffer, tot aan de ambtswoning van de premier toe. Dat is mooi.

In de hoogste Belgische voetbalklasse speelden de aanvoerders van de clubs afgelopen weekend met een regenboogband om de arm. Een gebaar tegen racisme. Eveneens een symbolisch prijzenswaardige geste.

Symboliek. Toch ben ik er niet dol op. Omdat symbolische acties vaak ten onrechte worden beschouwd als een deel van de oplossing, wat ze niet zijn. Homofobie of racisme zal niet verdwijnen door onze straten vol te hangen met regenboogkleuren. Integendeel, hardleerse homohaters en racisten lachen met dergelijk soft vertoon, of erger nog, die regenboogkleuren werken als een rode lap op een stier.

Voor ongemeen zware misdaden geldt wat mij betreft maar één tarief: ongemeen zware straffen. Voor misdaden tout court, groot en klein, mogen straffen nooit mild zijn. Bij een groot deel van de brave bevolking leeft een perceptie van straffeloosheid. Veelplegers kunnen soms jarenlang hun gang gaan omdat hun daden onvoldoende worden bestraft en omdat hun handel en wandel onvoldoende wordt opgevolgd. Mochten straf en opvolging wel adequaat zijn, dan zouden er geen veelplegers zijn.

Tegenover de laksheid inzake de bestraffing van misdaden staat het misprijzen en de afkeuring voor wie al eens een woord gebruikt dat niet meer mag gebruikt worden, om redenen die niet altijd duidelijk zijn. Het mooiste voorbeeld is het woord ‘neger’. Eeuwenlang was dit een neutrale term tot die ineens een minachtende en discriminerende lading kreeg toebedeeld. Persoonlijk vind ik ‘zwarte’ en ‘kleurling’ meer stigmatiserend dan ‘neger’. ‘Zwarte’ en ‘kleurling’ benadrukken een uiterlijk kenmerk en is het niet net dat wat we willen vermijden? Soit, ik pas mij aan aan de geplogenheden, wil niemand voor het hoofd stoten. Maar het zal de man in een rolstoel – om er nog eens een ander voorbeeld bij te sleuren – wellicht weinig uitmaken of je hem gehandicapt, mindervalide of andersvalide noemt. Belangrijker voor hem zijn hellende vlakken, brede deuropeningen en lage loketten. Meestal is het hij die de rolstoel duwt die zich graag verliest in een semantisch steekspel, eerder dan de man in de rolstoel zelf.

Toen ik een kind was gingen volwassenen qua taalgebruik assertiever met elkaar om, letten ze minder op hun woorden. Er werden opmerkingen en grapjes gemaakt die vandaag niet meer zouden kunnen, maar die waren geheel en al onschuldig. De homo in onze straat, daar werd al eens iets over gezegd, over zijn geaardheid, maar geen mens die er aan dacht om die man kwaad te doen. Er werd niet gedacht in termen van normaal en niet normaal.

Tegenwoordig delen heel wat mensen de wereld op in wij en zij. Zij zijn degenen die niet zijn zoals wij, en in plaats van die met rust te laten, wordt er tegen geageerd. Racisme en homofobie worden gevoed door dingen die met de kwesties zelf niets te maken hebben, zoals socio-economische en culturele aspecten. Wie meent dat gebouwen bevlaggen en bepaalde woorden uit ons vocabularium schrappen volstaan om in onze samenleving met zijn ontsporende “sociale” media het kwaad uit te roeien vergist zich.

Overigens valt het mij op dat er mensen zijn die fulmineren tegen bijvoorbeeld de vreemdelingen, maar wel perfect overeenkomen met hun Turkse of Congolese buurman en -vrouw. Daarbij moet ik altijd denken aan wat een van mijn leraren ooit zei: ‘erkennen begint met herkennen’, waarmee hij bedoelde dat een goede verstandhouding begint met iemand in de ogen kijken. In een geglobaliseerde wereld waarin mensen naar elkaar kijken van achter een smartphoneglas is dat herkennen een moeilijke zaak geworden, met alle gevolgen van dien.

Advertentie

Over racisme – tweede naschrift

Het blijft een heikel ding, dat racismedebat. Twee afleveringen van F.C. De Kampioenen worden door de VRT geschrapt omdat er als racistisch geïnterpreteerde uitspraken of handelingen in voorkomen. De zwarte acteurs hebben destijds met veel enthousiasme een rolletje in de meest succesvolle Vlaamse serie ooit aanvaard, maar gaan nu wel akkoord met de ingreep van de VRT. Marijn Devalck, Boma in de reeks, hekelt het gedrag van die collega’s. Wat destijds door de beugel kon, kan dat nu niet meer, is het standpunt van de zwarte acteurs. Ik vind het bizar dat iemand in een tv-serie een zwarte wil spelen die het mikpunt is van domme uitspraken en veronderstellingen, om daar jaren later het etiket racisme op te kleven. Ik heb de indruk dat sommige zwarten niet meer durven zeggen dat het hen niet raakt, dat ze zodanig in de ban zijn van hun mentale kwelduivel die politieke correctheid heet, dat ze het verraad zouden vinden tegenover het eigen ras indien ze hun schouders zouden ophalen voor de heisa, of erger nog, zouden durven zeggen dat die bewuste afleveringen wat hen betreft gerust online mogen blijven staan. Wat die acteurs doen heet met een mooi Nederlands woord hineininterpretieren.

F.C. De Kampioenen staat bol van de typetjes en karikaturen. Beroepsmilitairen zijn lui, hebben een belabberde fysieke conditie en doen er alles aan om hun verplichtingen te ontlopen. Kuisvrouwen zijn domme chichi-madammen met meer aanleg voor roddelen en luistervinken dan voor poetsen. Secretaressen zijn seuten. En vooral deze karikatuur komt in de serie uitgebreid aan bod: alle zelfstandigen zijn corrupt. Boma, DDT, BTW, Fernand, allemaal oefenen ze een zelfstandig beroep uit en er is er niet een bij met een deugdelijk normen- en waardenpakket. Stel je voor dat Unizo morgen oproept om alle afleveringen waarin zelfstandigen als bedriegers worden voorgesteld uit het archief te bannen. Dat Defensie oproept om alle afleveringen waarin Xavier als een lompe, domme, dikke, pintendrinkende boefer wordt neergezet te supprimeren. Hoeveel afleveringen blijven dan nog over?

VTM zendt momenteel de serie Patrouille Linkeroever opnieuw uit. Centraal in de reeks staat ‘het meest incompetente politiekorps van Vlaanderen’ dixit de VTM-website, dat bestaat uit alleen maar typetjes van de meest groteske soort. Er is een vrouwelijke agente, een onbeschofte heks, die de hele dag door snoept en snackt en al in het zweet baadt van zodra ze nog maar aan werken denkt. De andere vijf agenten moet ik al niet meer voorstellen. Die ene vadsige is al voldoende opdat de politievakbond zou kunnen eisen dat de serie voorgoed naar de tv-kerkers wordt verbannen. Het is een gek idee, de politievakbond zal zoiets nooit vragen, maar de vraag zou perfect passen in een wereld waarin vooral zwarten (of de blanken die het voor hen op nemen en die vaak nog fanatieker zijn) met een vergrootglas op zoek gaan naar alles wat ook maar van dichtbij of veraf zou kunnen wijzen op het onrecht dat hen, lees: hun soort, werd en wordt aangedaan.

De politiek supercorrecten moeten goed weten wat ze willen. Willen ze alle beelden, kunstvormen, noem maar op, die mogelijks racistisch kunnen worden uitgelegd verwijderen? Of ze behouden? In het eerste geval verliezen de racismeridders een deel van hun bestaansreden, want dan rest er niks meer uit het verleden om tegen te protesteren. Zullen we dan voortaan elke dag alle media scannen op zoek naar beelden, tekeningen, liedjes… die per direct moeten vernietigd worden en doen alsof het probleem daarmee is opgelost? In het tweede geval blijven we af van F.C. De Kampioenen, Little Britain, Fawly Towers, Kuifje enzovoort. Bij geen van de twee keuzes voelen de supercorrecten volledige bevrediging, ook niet bij de eerste, want daar sta je dan maar mooi een beeldenstormer te wezen in een wereld waar er geen beelden meer te bestormen zijn. Ik ga voor keuze twee, niks weggooien. Waarom? Omdat ik racisme en discriminatie verwerpelijk vind en van mening ben dat we het alleen uit de wereld kunnen helpen als we blijven zien en blijven horen dat het bestaan heeft en nog altijd bestaat.

Rest het probleem dat veel van wat de supercorrecten als racistisch beschouwen eigenlijk een vorm van ironie is, zie de aflevering van Fawlty Towers met de racistische praat van de majoor en zie ook de afleveringen van F.C. De Kampioenen. In beide gevallen wordt net de domheid van blanken in de verf gezet. Maar ironie en consorten, ik had het er in mijn eerste naschrift al over, is iets wat veel mensen niet meer begrijpen. Of willen begrijpen, want als je ironie herkent en erkent als ironie, dan kun je niet meer boos en verontwaardigd zijn. En dat zijn we met zijn allen toch zo graag. Ik ook, anders had ik dit stukje niet getikt. Hoewel, ik ben niet boos of verontwaardigd, ik tik alleen graag stukjes, vind het een moeilijke kwestie en pleit altijd en overal voor het gebruiken van het gezond verstand. Maar in onze gepolariseerde wereld is dat een zeer rekbaar begrip geworden en willen sommigen vanuit strategisch oogpunt vooral hun ongezond verstand etaleren. Straks komt de pietendiscussie weer op gang, krijgen we dat gemekker weer. Tenzij ze met hun ouwe blanke kameraad Spanje niet mogen verlaten, dat zou ook kunnen, zijn we voor een jaartje van dat gezeur af. Geen snoep voor de brave zwarte kindjes en geen snoep voor de brave blanke kindjes, wat een prachtig voorbeeld van ‘iedereen is gelijk’ zou dat wel niet zijn.

Over racisme – naschrift

In mijn vorige post over racisme heb ik racisme en discriminatie op één hoop gegooid. Ik heb me afgevraagd of ik daar goed aan deed. Eigenlijk wel, racisme wordt rassendiscriminatie genoemd, is één discriminatie naast vele andere. Of zouden mensen van een ander ras nu nog bozer zijn omdat ik hen op één hoop gooi met Down-patiënten en mensen die obees zijn, onder het motto ‘mijn discriminatie is beter dan de uwe’?

Een aflevering van Fawlty Towers wordt offline gehaald omdat in Amerika een politieagent een zwarte man vermoordt. Het blijft te gek voor woorden, maar inmiddels staat ze terug online blijkbaar. John Cleese diende via zijn Twitter-account uit te leggen dat het personage van de majoor en de taal die hij gebruikt antiracistisch bedoeld waren en niet pro-racistisch. Ironie, ooit van gehoord iemand? In elk geval, er zal een verduidelijkende tekst aan de aflevering worden toegevoegd. Zoals men ook heeft gedaan, of nog doet, of ooit heeft gedaan – ik weet het niet want ik luister zelden of nooit radio – met de liedjes van Michael Jackson.

Beste luisteraars, u hoorde Smooth Criminal van Michael Jackson. En dan de snel uitgesproken toevoeging ‘Wijlen Michael Jackson was waarschijnlijk een pedofiel.’ Uitgesproken op het tempo van ‘Geld lenen kost ook geld’.

En wat hebben die arme Boudewijn en Wilfried Martens eigenlijk misdaan? Er is veel domheid in de wereld en daarom moeten we onze geschiedenis blijven onderwijzen in plaats van ze weg te stoppen.

En we moeten in de Nederlandse les terug goeie teksten aanbieden zodat de kids van tegenwoordig weten wat begrippen als ironie, sarcasme, cynisme, satire, parodie, persiflage, pastiche, pistache, vanille en stracciatella precies betekenen.

Alles begint natuurlijk met redelijkheid, begrip kunnen tonen voor visies en meningen, ook al staan die haaks op de uwe, in plaats van alles meteen weg te wuiven, weg te lachen, weg te schreeuwen, weg te vechten, weg te vernielen.

Uiteindelijk moet wie volhardt in onredelijkheid, trots is op zijn domheid en dat uitwerkt op anderen er onverbiddelijk uit. Ik ben voorstander van een strikt en ondubbelzinnig repressief beleid jegens zij die kansen krijgen en nog eens kansen en nog eens herkansingen en nog, maar die moedwillig en met een kwaadaardige grijns de nek omwringen. Ongeacht kleur, ras of geslacht of wat dan ook.

Heb je een mand met appels en je laat die ene rottende appel liggen tussen de goede appels, dan breidt de rottigheid van die ene zich uit naar de omliggende appels. Dus moet er aan die ene rottende tijdig aandacht besteed worden. Je vist hem uit de mand en geeft hem de nodige zorg door voorzichtig het rot plekje eruit te snijden. Keert de rottigheid terug of is die in een te ver stadium gevorderd, dan zit er niets anders op dan de appel onverbiddelijk in de vuilniszak te kieperen. Jammer van het geld, jammer van de moeite, maar wat moet dat moet. De vuilniszak zet je dan best buiten om geen stankoverlast te creëren.

Urbanus zat blijkbaar in een duidingsprogramma op Canvas om iets te zeggen over racisme. Ik heb het niet gezien, maar achteraf was er nogal wat kritiek, las ik. Sommigen vroegen zich af of een oude, blanke, Westerse man wel het recht en de kennis heeft om iets zinvols over racisme te zeggen. Zij die de vraag stelden waren zich allicht niet bewust van het racistische karakter ervan.

Ik gebruik heel vaak het woord ‘allicht’ en zelden het woord ‘wellicht’. In de vorige alinea ware ‘wellicht’ wellicht beter geweest dan ‘allicht’. Ik moet wellicht af en toe eens ‘wellicht’ gebruiken waar ik ‘allicht’ gebruik. Ik moet hier in de toekomst op letten. De toekomst is al begonnen.

Dat Urbanus-gedoe doet mij denken aan Lukas Vander Taelen, gewezen zanger van Lavvi Ebbel, gewezen Groen!-politicus, linkse rakker bij excellence, die op een dag niet meer kon zwijgen omdat hij zijn geliefde Brussel zag verloederen dat het niet mooi meer was en een ongewenste vreemdeling werd in zijn eigen stad, zijn eigen straat. Dit artikel dateert van meer dan tien jaar geleden trouwens.

Er zijn moordenaars van wie justitie weet dat ze terug zullen moorden als ze vrijkomen, verkrachters van wie men weet dat ze opnieuw zullen verkrachten. De maatschappij moet tegen dat soort recidivisten beschermd worden en als dat drastisch moet, dan moet dat maar zo. Ik wil in de vorige zin het woord ‘maatschappij’ vervangen door het woord ‘mensen’, want ‘de maatschappij’ bestaat niet. ‘Maatschappij’ is een afstandelijke en redelijk gevoelloze benaming voor een verzameling van menselijke wezens, elk met hun eigen identiteit, hun eigen kloppend hart, dat als het niet meer klopt nooit meer opnieuw in gang kan worden gezet. En als het heel erg wordt geschonden, bestaat er een kans dat het nooit meer herstelt. Om nog niet te spreken over de schade die wordt aangebracht bij de mensen in de naaste omgeving. Om die reden zijn voor het ergste schorremorrie wat mij betreft geen meer gepaste straffen mogelijk dan de allerzwaarste. Opnieuw ongeacht kleur, ras, status, geslacht enzovoort.

En ik weet wel dat factoren als een ongelukkige jeugd, een gewelddadige vader, een liefdeloze moeder, gepest worden op school et cetera een rol kunnen spelen in de negatieve ontwikkeling van iemand, maar er zijn ook legio voorbeelden van mensen die van al de sores die ze in hun kindertijd hebben meegemaakt geen nadeel ondervinden. Laten we dus ophouden met die advocaten- en sociaal assistentenpraat waarmee men zelfs de meest duivelse duivel als een engeltje tracht voor te stellen.